Τον περασμένο Ιούλιο, η οικογένειά μας μετακόμισε για έξι μήνες στο Όσλο. Αφήσαμε πίσω μας το φάρμακο της ΔΕΠΥ του εννιάχρονου γιού μας, το οποίο είχε αρχίσει να παίρνει από την περσινή χρονιά. Το φάρμακο έκανε θαύματα στα σχολικά τεστ του, στα οποία το προαστιακό σχολείο μας έδινε ιδιαίτερη σημασία. Θέλαμε όμως να του κάνουμε ένα διάλειμμα από τις όποιες παρενέργειες, δεδομένου ότι δεν είχαμε και υψηλές προσδοκίες ως προς τι θα μάθαιναν αυτός και η αδελφή του στο σχολείο του Όσλο, αφού η γλώσσα διδασκαλίας, τα νορβηγικά, θα ήταν καινούρια γι' αυτούς.
Όταν ο γιος μας ξεκίνησε το σχολείο τον Αύγουστο, δεν ξέραμε τι θα έπρεπε να περιμένουμε. Δεν ήταν μέσα στις προβλέψεις μας ότι θα έπαυε να τον ταλαιπωρεί η ΔΕΠΥ, αλλά φαίνεται ότι κάτι τέτοιο είχε συμβεί. Η ΔΕΠΥ, φυσικά, δεν είναι άγνωστη στη Νορβηγία. Υπάρχει στο 3 έως 5 τοις εκατό του μαθητικού πληθυσμού. Όμως, η συμπεριφορά του γιου μας είχε αλλάξει και ο δάσκαλός του αμφισβητούσε ότι είχε τη διαταραχή. Τα χαρακτηριστικά της σημάδια, νευρικότητα, διάσπαση προσοχής στην τάξη, κλάματα για το διάβασμα, αϋπνίες είχαν εξαφανιστεί.
Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, ανυπομονεί κάθε πρωί να πάει σχολείο. Μαθαίνει γρήγορα τα νορβηγικά. Κάνει με ευχαρίστηση τις εργασίες του, μερικές φορές διαβάζει το παρακάτω μάθημα και ζητά από την αδελφή τους να του δώσει να λύσει επιπλέον ασκήσεις στα μαθηματικά. Τη νύχτα, διαβάζει πριν κοιμηθεί, κάτι που ποτέ δεν έκανε στο σπίτι.
Σε τι οφείλεται αυτή η δραματική αλλαγή; Ούτε η δίαιτά του, ούτε η ώρα που παρακολουθεί τηλεόραση άλλαξαν σημαντικά. Τι άλλαξε στη σχολική του εμπειρία;
Εδώ έχει τρία διαλείμματα αντί για ένα που είχε στη Μινεσότα. Το σχολικό ωράριο είναι κατά μια ώρα μικρότερο, δίνοντάς του το χρόνο να παίξει πριν αρχίσει τις εργασίες του. Παίζει έξω σχεδόν δυο ώρες κάθε μέρα, 4 φορές δηλαδή περισσότερο απ' ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η τάξη του είναι επίσης διαφορετική. Είναι σχεδόν απαλλαγμένη από τεχνολογία. Υπάρχει ένας διαδραστικός πίνακας, αλλά δε χρησιμοποιείται πολύ. Ο δάσκαλος δεν έχει υπολογιστή γι αυτό και δε λαμβάνει ατέλειωτα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο σπίτι. Όλη τη μέρα είναι ψυχή τε και σώματι με τους μαθητές του.
Η Εκπαίδευση εδώ δεν είναι μονόπλευρη. Εστιάζει σε όλες τις δυνατότητες του παιδιού. Ενώ το μεγαλύτερο μέρος της εβδομάδας ο γιος μας ασχολείται με ανάγνωση, γραφή και αριθμητική, μαθαίνει επίσης πώς να μαγειρεύει, να κάνει χειροτεχνίες, χορό. Κάθε δεύτερη εβδομάδα και ανεξαρτήτως καιρού, η τάξη του πηγαίνει ημερήσια εκδρομή. Αυτό συνήθως περιλαμβάνει μια μεγάλη βόλτα σ' ένα πάρκο, με χοτ-ντογκ στη σχάρα και παιχνίδι
Ίσως αυτός ο χρόνος της βόλτας να είχε αξιοποιηθεί καλύτερα στην τάξη. Μια πρόσφατη, όμως, μελέτη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης δείχνει ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της Νορβηγίας κάνει μια εξαιρετική δουλειά, βγάζοντας στην αγορά εργασίας έναν πληθυσμό με υψηλό επίπεδο στη γλώσσα και τα μαθηματικά. Η Νορβηγία κατατάσσεται έκτη μεταξύ των βιομηχανικών χωρών και στις δύο αυτές κατηγορίες, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες στη 16η θέση όσον αφορά στη γλώσσα και στην 21η θέση για τα μαθηματικά.
Ο στόχος είναι η ανάπτυξη συντροφικότητας και όχι ανταγωνισμού. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος των εκδρομών, όπως μου εξήγησε ο δάσκαλος. Η συνοχή της ομάδας είναι ουσιαστικός παράγοντας μάθησης στο σχολείο. Αυτό έρχεται πάλι σε αντίθεση με το παλιό μας σχολείο, όπου τα παιδιά μιλούν για το ποιος είναι καλύτερος π.χ. στα μαθηματικά και πολλές φορές μάλιστα ξέρουν ο ένας τη βαθμολογία του άλλου.
Το ομαδικό πνεύμα μεταξύ των μαθητών του 'Οσλο δεν έχει τίποτα να κάνει με την εθνική ομοιογένεια. Κανένα από τα παιδιά στην τάξη του γιου μου δεν έχει μητρική γλώσσα τα νορβηγικά. Στο σπίτι μιλούν κάποια άλλη γλώσσα, Ουρντού, Ρωσικά, Ισλανδικά, Πολωνικά, Κινέζικα, Αγγλικά και Ισπανικά. Αυτή η πολυπολιτισμικότητα είναι χαρακτηριστικό του ίδιου του Όσλο, όπου το 30 τοις εκατό του πληθυσμού αποτελείται από μετανάστες ή τα παιδιά που γεννήθηκαν στη Νορβηγία από γονείς μετανάστες.
Τη μέρα που παρακολούθησα την τάξη του γιου μας, ο δάσκαλος δίδαξε σχεδόν αποκλειστικά ανάγνωση και γραφή. Οι μαθητές κάθισαν στα θρανία τους το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, με περιοδικά διαλείμματα για ένα τραγούδι ή ένα παιχνίδι. Ο δάσκαλος ήταν συνεχώς σε κίνηση, παίρνοντας χρόνο να κάτσει με κάθε παιδί να δει και να συζητήσουν την εργασία του. Στη Μινεσότα, η τάξη του γιου μας έσφυζε από δραστηριότητα, καθώς οι μαθητές έτρεχαν από μάθημα σε μάθημα, από ατομική εργασία σε ομαδική εργασία, σε άλλες τάξεις. Η τάξη του Όσλο, αντίθετα, ήταν ήρεμη.
Στο Όσλο, ο δάσκαλος γνωρίζει καλά κάθε ένα παιδί, εν μέρει γιατί έχει μόνο 13 μαθητές και ένα βοηθό πλήρους απασχόλησης. Η αναλογία δασκάλου /μαθητών στην παλιά τάξη του γιού μου ήταν καλή για τα αμερικανικά πρότυπα, σε κάθε δάσκαλο, όμως, αντιστοιχούσαν διπλάσιοι μαθητές απ' ότι στο Όσλο.
Ακόμη μια διαφορά: Ο γιος μας δεν εξετάζεται στα κανονικά τεστ εδώ, αφού οι μαθητές που μαθαίνουν νορβηγικά αρχίζουν να εξετάζονται κανονικά από το δεύτερο έτος σπουδών και μετά. Έτσι, έχουμε μόνο τον ενθουσιασμό του, και την αξιολόγηση των ικανοτήτων του από το δάσκαλό του για να εκτιμήσουμε προς το παρόν την εξέλιξή του.
Τον Ιανουάριο, θα επιστρέψουμε στη Μινεσότα και τα παιδιά μας στη ρουτίνα των εξετάσεων, των ανταγωνιστικών πιέσεων και του πολύωρου σχολικού προγράμματος που δεν αφήνει αρκετό χρόνο για παιχνίδι. . Ελπίζουμε ότι ο γιος μας θα μπορέσει να κρατηθεί με κάποιο τρόπο από την αγάπη για τη μάθηση που ανακάλυψε στη Νορβηγία.
Rebecca Lowen, καθηγήτρια Αμερικανικής ιστορίας στο Metropolitan State University.
Πηγή: StarTribune
Απόδοση στα Ελληνικά, Ελένη Τσαμούρα